εισηγηση απο Ecodialogues
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΔημόσια συμμετοχή στη νομοθετική διαδικασία
Το WWF Ελλάς και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ), στο πλαίσιο διαμόρφωσης ενός σχεδίου πρότασης πολιτικής για τη βελτίωση των διαδικασιών δημόσιας συμμετοχής σε περιβαλλοντικά θέματα, επιθυμούν να ακούσουν τις απόψεις του ενδιαφερόμενου κοινού σχετικά με το πώς να βελτιώσουμε και να ενδυναμώσουμε τη συμμετοχή μας, ούτως ώστε οι πολίτες να έχουν λόγο για όσα θέματα τους αφορούν και τους επηρεάζουν άμεσα. Ειδικότερα:
- Πώς μπορούν να βελτιωθούν οι διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης κατά τη διαμόρφωση νόμων και πολιτικών για το περιβάλλον (π.χ. τρόπος διεξαγωγής δημόσιας διαβούλευσης, μέσα/εργαλεία, αξιοποίηση νέων τεχνολογιών κ.λπ.);
- Ποιοι άλλοι νέοι τρόποι ή διαδικασίες δημόσιας συμμετοχής μπορούν να προβλεφθούν για την ενίσχυση του ρόλου των πολιτών στα ως άνω ζητήματα; Μπορείτε να αναπτύξετε τα βασικά συστατικά στοιχεία των προτεινόμενων νέων διαδικασιών (π.χ. συγκρότηση νέων οργάνων με τη συμμετοχή των πολιτών, σύνθεση, αρμοδιότητες κ.λπ.);
Τι προβλέπεται σήμερα για τη συμμετοχή των πολιτών στη νομοθετική διαδικασία
Σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία η κεντρική δημόσια διοίκηση οφείλει να διενεργεί διαδικασίες διαβούλευσης κατά τον σχεδιασμό νόμων και πολιτικών, παρέχοντας επαρκή χρόνο για σχολιασμό, και να λαμβάνει υπόψη τα πορίσματα της διαβούλευσης. Ιδίως, στα περιβαλλοντικά θέματα, τέτοια παραδείγματα συνιστούν οι νόμοι, οι κανονιστικές πράξεις (π.χ. προεδρικά διατάγματα θεσμοθέτησης προστατευόμενων περιοχών) και οι πολιτικές (π.χ. Μακροχρόνια Στρατηγική για την επίτευξη των κλιματικών στόχων έως το 2050) που έχουν αντίκτυπο στο περιβάλλον. Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν υποβάλλοντας σχόλια σε διαδικασίες δημόσιων διαβουλεύσεων (είτε στην ειδική ιστοσελίδα opengov.gr, είτε στις ιστοσελίδες των αρμόδιων υπουργείων), αλλά και με άλλους τρόπους (π.χ. ακρόαση εξωκοινοβουλευτικών φορέων της Βουλής των Ελλήνων ή Λαϊκή Νομοθετική Πρωτοβουλία που προβλέπεται στο άρθρο 73 του Συντάγματος).
Ποιες είναι οι ελλείψεις και τα εμπόδια στην ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών
Σήμερα, ωστόσο, οι πολίτες που επιθυμούν να συμμετάσχουν στις διαδικασίες αυτές βρίσκονται αντιμέτωποι με μία πληθώρα προκλήσεων, οι οποίες αφορούν μεταξύ άλλων: (α) τον χρόνο που καλούνται να συμβάλλουν (όταν δηλ. ήδη έχει διαμορφωθεί το σχέδιο νόμου ή κανονιστικής διοικητικής πράξης και εντός ασφυκτικών προθεσμιών), (β) τον τρόπο που συμμετέχουν (δηλ. αποκλειστικά διαδικτυακά και σε διάσπαρτες ιστοσελίδες, και υπό την προϋπόθεση ότι προβλέπεται διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης ή δημόσιας συμμετοχής εν γένει βλ. κατάθεση εκπρόθεσμων τροπολογιών όταν το νομοσχέδιο συζητείται ηδη στη Βουλή ή πράξεις νομοθετικού περιεχομένου), (γ) τον ρόλο των πολιτών στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης (εάν δηλ. λαμβάνονται ουσιαστικά υπόψη τα σχόλιά τους και πώς), και (δ) τα εχέγγυα για τη διασφάλιση της δημόσιας συμμετοχής (π.χ. την έγκαιρη και ουσιαστική πληροφόρηση των πολιτών).
Χρήσιμο υλικό:
- Αφετηρία συζήτησης.
- Ο εκπαιδευτικός οδηγός για τη δημόσια συμμετοχή.
- Ο νόμος 4622/2019 (Α' 133) για το Επιτελικό Κράτος, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
- Το εγχειρίδιο νομοπαρασκευαστικής μεθοδολογίας.
- Ο νόμος 4727/2020 (Α' 184) για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
- Ο νόμος 3937/2011 (Α΄ 60) για την Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
- Ο νόμος 4936/2022 (Α' 105) Εθνικός Κλιματικός Νόμος.
- Ο νόμος 3422/2005 (Α΄ 303) για την Κύρωση της Σύμβασης για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα.